بیخدایی > اقسام بیخدایی > خردگرایی

خردگرایی (راسیونالیسم)

خردگرایی رویکرد به زندگانی بر پایه ی  خِرد و شواهد  است.

 خردگرایی مشوق آن ایده های اخلاقی و فلسفی است که بتوان آنها را به محک تجربه آزمود. خردگرایان آمریت مراجعی را که شواهدی تجربی مؤیدشان نباشد نمی پذیرند.

 از آنجا که خردگرایی مردم را تشویق می کند که خودشان بیاندیشند، خردگرایان ایده های بسیار گوناگونی دارند و ادامه دهنده ی سنتی هستند که از قرن نوزدهم آزاداندیشی خوانده می شود.

با این حال، اغلب خردگرایان قبول دارند که:

• هیچ شاهدی مبنی بر وجود هرگونه مرجع فراطبیعی، مانند خدا یا خدایان، در دست نیست.

• بهترین توضیحی که تاکنون برای پیدایش حیات یافت شده نظریه ی تکامل داروین است.

• همه ی انسان ها دارای حقوقی بنیادی هستند. برخی خردگرایان و اومانیست ها از این هم پیش تر می روند و احتجاج می کنند که جانوران هم باید حقی برای حیات داشته باشند.

• جامعه باید جامعه ای "باز" باشد. جامعه ای که در آن افراد بتوانند "آزادانه و برابر به شیوه ی انتخابی خود زندگی کنند، و در آن قابلیت های آدمی به نفع خود فرد و جامعه شکوفا شود." (لِوی فراگِل، رئیس اتحاد بین المللی اومانیستی و اخلاقی، 2001)

خردگرایان و فلسفه

تقریباً همه ی خردگرایان بیخدا یا اگنوستیک هستند. میان خردگرایی و روش علمی پیوندی دیرینه برقرار است.

 این نیز سنتی دیرینه است که در فیلسوفان از چشم انداز خردگرایی به طرح پرسش های فلسفی و اخلاقی می پردازند.

 کتاب "ایمان خردگرایان" برتراند راسل نمونه ای از رویکرد خردگرایان به باورهای دینی است.

هنرها، و ادبیات خردگرا

خردگرایان علاوه بر داشتن رویکردی عقلانی، از امور عاطفی و کاربرد قوه ی خیال در زندگی نیز استقبال می کنند.

از دیرباز هنرمندان و نویسندگانی هوادار جنبش خردگرا، جنبش خواهر آن اومانیسم، بوده اند، یا اینکه در آثارشان به طرح ایده ای خردگرایانه پرداخته اند.  از جمله ی این نویسندگان می توان به جورج الیوت، ادوارد مورگان فورستر و امیل زولا اشاره کرد.

اندیشمند

 خردگرایان مردم را به مستقل اندیشیدن دعوت می کنند، تا خود شواهد را بررسی کنند و به نتیجه گیری بپردازند. به همین دلیل، نماد "انجمن انتشارات خردگرا"  الهام گرفته از مجسمه ی "اندیشمند" رودَن است.

بالا