بیخدایی > دلایل > بی معنایی مفهوم خدا

"خدا" بی معناست

برخی فیلسوفان می اندیشند که زبان دینی اصلاً معنایی ندارد، و بنابراین این پرسش که آیا خدا وجود دارد یا نه،  فاقد معناست.

 به نظر آنان جمله ای مانند "در آغاز خدا آسمان ها و زمین را خلق کرد" نه درست است و نه نادرست، بلکه بی معناست. درست همان طور که "ایده های سبز بیرنگ عصبانی می خوابند" بی معناست.

پوزیتیویسم منطقی، یا تحقیق گرایی

پوزیتیویست های منطقی احتجاج می کردند که جمله ای که نه درست باشد نه نادرست، بی معناست، و می گفتند که یک جمله تنها هنگامی می تواند درست یا نادرست باشد که :

 الف. بتوان آن را به تجربه آزمود،

یا

ب. بنا به تعریف درست باشد.

 از آنجا که نمی توان وجود خدا را با هیچ نوع "تجربه ی حسی" آزمود، و بنا به تعریف هم دست نیست (مثلاً آن طور که مثلث سه زاویه دارد درست است)، پس پوزیتیویست های منطقی احتجاج می کردند که پرسیدن  این سوال که "آیا خدا وجود دارد؟" بیهوده است چرا که نمی توان به آن پاسخ مناسبی داد.

 این فیلسوفان نه تنها می گفتند که سخن دینی بی معناست، بلکه می اندیشیدند که عمده ی بحث های فلسفی، مثلاً متافیزیک، نیز بی معنا هستند. این نظریه فلسفی دیگر چندان طرفداری ندارد، و توجه فلسفی به مسئله ی معنای"خدا" و این که آیا "خدا" وجود دارد از سر گرفته شده است.

نکته ای برای فیلسوفان

یک فیلسوف برجسته مسئله را چنین بیان می کند:

" می گوییم جمله ای حقیقتاً برای شخص معینی معنادار است، اگر و تنها اگر، او بداند که چگونه گزاره هایی را که آن جمله بیان می کند تحقیق کند – یعنی، اگر بداند که چه مشاهداتی در شرایط معین او را به تصدیق یا تکذیب آن گزاره ها سوق می دهند." اِی. جِی. اِیِر.

در حقیقت اِیر حامی روایت ضعیف تری از این نظریه بود، زیرا از آنجا که نمی توان هیچ اثباتی را سراسر قاطع دانست، تقریبا هر جمله ای درباره ی جهان را باید بی معنا شمرد.

"می گوییم گزاره ای، به معنای قوی کلمه، تحقیق پذیر است، اگر و تنها اگر، صدق آن را بتوان به نحو قاطعی  از تجربه استخراج کرد. اما گزاره، در معنای ضعیف کلمه، هنگامی تحقیق پذیر است که تجربه  صدق آن را محتمل سازد."

و همین مطلب اِیِر را به نحوی تقریباً سرسری پرونده ی پرسش خدا را ببندد:

"... هیچ راهی برای اثبات این نیست که وجود خدا... دست کم محتمل است.

" زیرا اگر وجود چنان خدایی محتمل باشد، آنگاه این گزاره که خدا وجود دارد یک فرضیه تجربی می شود. و در این صورت  می توان از آن فرضیات تجربی دیگر، و گزاره هایی تجربی استخراج کرد که از آن  فرضیات دیگر به تنهایی قابل استخراج نیستند.

 " اما در واقع این امر ممکن نیست... زیرا  گفتن اینکه "خدا وجود دارد" بیانی متافیزیکی است که نمی تواند صادق یا کاذب باشد."

بالا

برگ نخست

بیخدایی (بیخدایی)

بیخدایی