| اگنوستیسیزم (Agnosticism) |
|
واژه های اگنوستیسیزم و اگنوستیک توسط توماس هنری هاکسلی در سال 1869 ابداع شد.مفهوم آن که تقریبا معادل "لا ادری گری" در فارسی است که از قرن ها پیش رایج بوده. واژه اگنوستیک ریشه یونانی دارد. اگنوستیسیزم دیدگاهی فلسفی و الاهیاتی است که مطابق آن اصولا نمی توان دانست که خدا(یان) یا موجودات ماورا طبیعی وجود دارند یا خیر. همچنین به کسی هم که نسبت به وجود خدا(یان) و دیگر اعتقادات دینی بی اعتقاد اند یا در این مورد متقاعد نشده اند اگنوستیک (=لاادری) گفته می شود. درفارسی معمولاً "لاادری" به این معنای اگنوستیک نزدیکی بیشتری دارد. نباید اگنوستیسیزم را با آیین گنوسی یا گنوسیسیزم اشتباه گرفت. اصطلاحات اخیر به نحله ی مذهبی خاصی گفته می شود که ربطی به اگنوستیسیزم ندارد. ویژگی اختصاصی اگنوستیسیزم این است که می گوید وجود خدا اصولا قابل دانستن نیست. برخی این ویژگی را نتیجه عدم قطعیت یا شک می دانند. به همین خاطر اگنوستیسیزم صورتی از شکاکیت شمرده می شود که به گزاره های دینی معطوف شده است ولذا در معرض همان دشواری های فلسفی شکاکیت است.برای مثال اگر اگنوستیکی ادعا کند که کسب معرفت مطلقا ناممکن است و حیطه ادعای خود را مشخص نکند در معرض تناقض گویی قرار دارد چرا که گزاره ی "هیچ معرفتی مطلقا ممکن نیست" خود معرفتی مطلق می نماید. ادعای اگنوستیک هنگامی محکم تر است که بگوید گزاره های معطوف به ماوراطبیعت را نمی توان به صورت رضایت بخشی توجیه نمود. دراین صورت امکان قضاوت در مورد صحت این ادعا وجود دارد. برای مثال اگنوستیک می تواند خواهان آن باشد که بتوان در مورد صدق گزاره های دینی همان شیوه ی تحقیق در مورد گزاره های علمی را به کار برد. با این رویکرد فرد برای اجتناب از اگنوستیسیزم باید توجیهی غیر از روش علمی برای اثبات صدق گزاره های دینی اختیار کند. برای توضیح بیشتر، نگاه کنید به :
|