سکولاریسم برای ایران
 

  پیوندهای مربوط

 
  *  برابری خواهی
  *  لیبرالیسم

 
 

گفتگو درباره ی  این برگ

گفتگو دات کام

 تالار سکولاریسم برای ایران

 

 

خبرنامه

برای اطلاع از  مطالب جدید  این سایت در گروه  " سکولاریسم برای   ایران"   یاهو عضو شوید.

 

 مقالات مرجع  > فلسفه ی سیاسی چیست؟ > مکاتب > سوسیالیسم > نقد اخلاقی سرمایه داری

نسخه  پی.دی.اف.

   برگ 9 از 12

  • نقد اخلاقی سرمایه داری

  •  

  • معمولاً انتقاد اخلاقی سوسیالیست ها به سرمایه داری، معطوف به توزیع اولیه ی نابرابر قابلیت ها، انرژی، و مهارت ها و منابع نیست بلکه آنان منتقد روندی تاریخی هستند که به انباشت ناعادلانه ی ثروت نزد برخی از افراد یا ملل انجامیده است. سوسیالیست ها می گویند جنگ و استثمار توسط قدرتمندان موجب توزیع غیر اخلاقی ثروت شده است، و مصلحان مشتاق آنند که با تأسیس جامعه ای اخلاقی تر به تصحیح این وضعیت بپردازند: همه مدعی نیستند که در آن صورت سوسیالیسم الزامی می شود (یا اینکه سوسیالیسم تنها ارزیابی ممکن از بی عدالتی تاریخی ارائه می دهد)؛ بلکه سوسیالیست ها اغلب بی عدالتی تاریخی را که ضعفا را سرکوب و لگدمال کرده توجیهی برای اصلاح و نقادی وضع موجود می شمارند. در مورد اینکه چگونه باید منابع جامعه را مجدداً توزیع نمود پیشنهاده ها گوناگون است، همچنین در مورد چگونگی تضمین دسترسی نسل حاضر و نسل های آتی به شرایط مطلوب معیشتی یا فرصت ها نظر واحدی وجود ندارد – در این مورد، سوسیالیست های معتدل با جناح چپ لیبرالیسم یا سوسیال دموکرات ها و محافظه کاران پراگماتیک هم رأی اند و معتقد به اولویت آزادیِ همراه با توزیع معتدل ثروت هستند. توزیعی که تضمین کند همه ی کودکان زندگی خود را در شرایط منصفانه ای آغاز کنند.

  •  

  • اما تعریف انصاف همواره برای سوسیالیست ها مسئله ساز بوده است چرا که همه ی مسائل قبلی را – که چه استانداردها، سیاست ها و توجیهاتی مناسب اند – پیش می کشد. اگر سوسیالیست ها از این ظرایف درگذرند می توانند تأکید کنند که سرمایه داری از نظر اخلاقی ذاتاً ناقص است- مثلاً انگیزه ها یا مبانی اخلاقی نادرستی دارد. رایج ترین نقدی که به سرمایه داری (یا لیبرالیسم کلاسیک) وارد می شود این است که به طور غیراخلاقی یا خودخواهانه ای در پی منافع و ثروت هاست است.  سوسیالیست ها اغلب حقارت اخلاقی ارزش های مادی تقبیح کرده اند. یعنی ارزش هایی مانند رقابت و سودجویی و فردگرایی مفرط که عموماً خصیصه ی دنیای سرمایه داری محسوب می شوند. سوسیالیست ها کنش جمعی را ، یا دست کم آن گونه کنش فردی را که در خدمت گروه باشد و نه فرد یا ارزش های شخصی،  بر کنش فردی ترجیح می دهند. با این حال، سوسیالیست ها، برخلاف محیط گرایان، از پذیرش فلسفه ی ضدماتریالیستی شرمنده اند: اغلب حامی کسب ثروت هستند، اما فقط ثروتی که توسط طبقه ی کارگر و برای آن تولید شود (یا با واژگانی کمتر مارکسیستی، از آن محرومان، توسری خورده ها، سرکوب شدگان، یا در حالت کلی 'فقرا' باشد). آنها اغلب مجذوب نگرشی هستند که مطابق آن ایجاد یک دوره ی طلایی دولتمندی ممکن است. دوره ای که در آن اراده ی سوسیالیستی محض به تولید ثروت خواهد پرداخت (اینکه آن اراده چگونه باید بدون مکانیزم قیمت گذاری اعمال شود موضوع اقتصاد سوسیالیستی است). اما برخی هم به دنبال سطح زندگی پایین تری برای همگان هستند – تا به زندگی ساده تر، و اجتماعی قدیم باز گردیم؛ این دسته از سوسیالیست ها زندگی مطلوب را در قسمی جامعه ی قرون وسطایی می یابند که برپایه ی سوسیالیسم تجارت محلی و اصناف باشد. این گرایش سوسیالیسم زاهدانه اشتراکات بسیاری با محیط گرایی دارد.

  •  

  • از مسائل اخلاقی مربوط به توزیع نابرابر که بگذریم، سوسیالیست ها دیدگاه خوشبینانه ای به امکانات آینده ی بشر دارند –  معتقد اند که گرچه وضع فعلی بشر (استثمار و سرکوب) خوشایند نیست، اما همین که بشر بتواند جامعه را مطابق شیوه های سوسیالیستی اصلاح کند آینده روشن خواهد بود. مثلاً مارکس می اندیشید که در جامعه ی سوسیالیستی ارزش های ناهمساز و ریاکارانه ی بروژوازی رخت برخواهند بست؛ و به همراه آن همه ی اخلاقیات طبقاتی نیز نابود خواهد شد (چرا که طبقات نابود خواهند شد) اما ویژگی های اخلاقِ پس از این مرحله هنوز  هویدا نیستند – مارکس از پرداختن به این حیطه اجتناب کرد، و به همین نکته بسنده کرد که از آن پس، مردم دیگر انسان ها را به عنوان  انسان می نگرند و نه طبقه ی کارگر یا بروژوا. اغلب فرض کرده اند که سوسیالیسم نیاز به خانواده، دین، مالکیت خصوصی و خودخواهی را پایان خواهد داد –  به ترک همه ی افیون های مخدر توده ها می انجامد. در نتیجه عشق آزادانه، منابع، غذا برای همگان، بالندگی نامحدود مهارت ها و شخصیت ها، و جمع گرایی روشن بینانه حاکم خواهد شد. نفی همه ی اتوریته ها، که برخی در اردوگاه سوسیالیسم چشم بدان دارند، وجه اشتراکی با آنارشیست ها دارد.

  •  

    •

    بالا

        <<  برگ 9  از  12  >>
     

    برگ نخست

       برگ فلسفه و دین

    مقالات مرجع
     فلسفه ی سیاسی چیست؟
     بنیادهای اخلاقی  
    مسائل روش شناختی
    مکاتب
    لیبرالیسم
    محافظه کاری
    سوسیالیسم
    آنارشیسم
    محیط گرایی
    نتیجه گیری
    آثاری از محمدرضا نیکفر
    نقد خداباوری
    هنر استدلال
    مغالطه ها
     

     

    Free Web Hosting