|
تفرّق[1] و فرقه ها (RO3) خوب است در اینجا به عقب برگردیم و پیوند فرعی جدیدی میان برخی پیامدهای رفورماسیون و پیوند E2-E3 (رابطه ی صنعتی شدن و رشد اقتصادی) برقرار کنیم. رفورماسیون انگیزه ای قوی برای گسترش سواد عمومی ، و پس از آن ایجاد مؤسسات داوطلبانه فراهم کرد (S6). با کاهش فراوان قدرت روحانیون و رشد این نگرش که هر یک از ما باید جداگانه پاسخگوی خدا باشیم، تأمین منابع آموزشی لازم برای مردم عادی جهت ایفای این مسئولیت جدید اهمیتی حیاتی یافت. حاصل کار، ترجمه ی انجیل از یونانی و رومی به زبان های محلی؛ پیشرفت های سریع در صنعت چاپ؛ گسترش باسوادی و تلاش هایی ثمربخش تری برای سوادآموزی توده ها بود. و چنان که گِلنِر و دیگران احتجاج کرده اند، گسترش آموزش هم از علل اصلی رشد اقتصادی بود و هم پیامد آن. به این ترتیب تعامل روحیه ی فرقه گرایی رقابتیِ خط RO (سازمان های دینی) پارادایم، همراه با الزامات خط E (اقتصاد) به گسترش سواد و آموزش مردمان غیرروحانی منجر می شود، و آموزش هم به نوبه ی خود مشوق اهمیت حقوق فردی و رشد برابری خواهی (S4) و دموکراسی لیبرال (P1) می شود.
چون رشد فرقه های پروتستان مدل جدیدی برای سازمان اجتماع ارائه کرد، تأثیر کاملاً مستقیمی نیز بر شکل گیری دموکراسی لیبرال داشت. درست است که کانون توجه دین اصلاح شده روح افراد بود، اما نگرش پروتستانی همچنین برای تهذیب، تبلیغ و کنترل اجتماعی، پیروان اش را به تشکیل گروه هم تشویق می کرد. بر خلاف اجتماع انداموار[2] سابق که در آن جایگاه افراد تا حد زیادی به طور موروثی مشخص می شد، فرقه گرایان مؤسسات داوطلبانه ای شامل افراد همعقیده ایجاد کردند. افرادی که به اختیار خود به عضویت گروه در می آمدند و اهداف مشترکی را دنبال می کردند. ممکن بود این مؤسسات کاملاً آمرانه[3] باشند. مثلاً کویکرها گاهی کنترل اجتماعی شدیدی بر اعضای فرقه اعمال می کردند، و کسانی را که نتوانسته بودند مطابق استانداردهای الزامی شان زندگی کنند طرد می کردند، به حدی که حتی اگر خطای فرد ناشی از تقصیر خودش هم نبود، باعث اخراج او از فرقه می شد . با این حال آمریت (اتوریته ی) مؤسسات داوطلبانه کاملاً محدود بود زیرا در جامعه ای با انفکاک و پیچیدگی فزاینده، هر فرقه فقط یک مؤسسه و یکی از منابع هویت شد. بر خلاف اجتماع انداموار، عضویت در فرقه ها داوطلبانه بود.
ادامه >> تکثّر اجتماعی و فرهنگی |